Montaż pompy ciepła – co warto wiedzieć?

Pompa ciepła to nowoczesne, w pełni ekologiczne urządzenie z zakresu odnawialnych źródeł energii. W dłuższej perspektywie czasu zapewnia odczuwalne oszczędności i zmniejszenie kosztów ogrzewania domu oraz produkcji ciepłej wody – przy czym należy pamiętać, że kluczowy jest tutaj odpowiedni montaż pompy ciepła. Nawet najlepsza i najbardziej wydajna jednostka nie spełni dobrze swojej funkcji, jeśli jej instalacja zostanie wykonana nieprawidłowo.

W przypadku montażu pompy ciepła nie ma miejsca na niejasności i nieprzemyślane działania. Montaż urządzenia powinien być przeprowadzany przez fachowca, który nie tylko zadba o każdy szczegół instalacji i wybór optymalnego miejsca, ale wykona również niezbędne testy po podłączeniu pompy. Chcesz wiedzieć, jakie są poszczególne etapy montażu pomp ciepła i ile kosztuje jej instalacja? Czytaj dalej, a wszystkiego się dowiesz!

Polecamy także: Czy systemy ogrzewania podłogowego działają z pompą ciepła?

Jak zamontować pompę ciepła – główne elementy instalacji pomp ciepła

Jeśli zamierzasz wykorzystać pompę ciepła w swoim domu do zasilania centralnego ogrzewania lub wytwarzania ciepłej wody użytkowej, warto dowiedzieć się, co wchodzi w skład całego systemu. Do jego najważniejszych elementów należy:

• Samo urządzenie, czyli pompa ciepła – której podstawowym zadaniem jest pozyskiwanie ciepła niskotemperaturowego z powietrza, gruntu lub z wody, w zależności od rodzaju pompy ciepła (odpowiednio: powietrzne pompy ciepła, pompy ciepła gruntowe lub wodne).
• System centralnego ogrzewania – niezbędny element instalacji pompy ciepła, który jest zasilany energią pobieraną i przekształcaną przez pompę ciepła.
• Układ hydrauliczny – montowany między rozdzielaczem a pompą ciepła. Umożliwia on przekazywanie energii i wykorzystywanie jej do ogrzewania budynku, produkowania ciepłej wody użytkowej, a także chłodzenia pomieszczeń w czasie wysokich temperatur w miesiącach letnich.

Instalacja pompy ciepła – od czego zacząć?

Projekt instalacji pompy ciepła najlepiej jest zaplanować jeszcze na etapie tworzenia projektu domu – wówczas najłatwiej jest zadbać o właściwą termoizolację i instalację grzewczą w budynku. Na szczęście montaż pompy ciepła można przeprowadzić także w już wybudowanym domu. W tym przypadku kluczowe jest jednak dostosowanie go do wymogów najnowszych technologii grzewczych. Konieczne jest więc przeprowadzenie kompleksowych prac termomodernizacyjnych w celu maksymalnego ograniczenia strat.

Warto wiedzieć, że nie każdy rodzaj pompy ciepła można zamontować w dowolnych warunkach. Dlatego przed podjęciem ostatecznej decyzji co do rodzaju pompy przeanalizuj najważniejsze aspekty takiego przedsięwzięcia, m.in.:

• rodzaj urządzenia,
• zastosowanie pompy ciepła,
• miejsce montażu pompy ciepła,
• górne źródło ciepła, z którym będzie współpracować pompa ciepła (w przypadku układów hybrydowych – może to być np. ogrzewanie podłogowe, ścienne itd.); pompa ciepła może też pracować samodzielnie.

Montaż pompy ciepła krok po kroku

Proces instalacji pompy ciepła składa się z kilku ważnych etapów, przy czym należy pamiętać, że będzie on wyglądał nieco inaczej w zależności od wybranego rodzaj urządzenia. Przykładowo, wydajna gruntowa pompa ciepła będzie wymagała wykonania niezbędnych robót wiertniczych na terenie działki (z wykorzystaniem specjalnego sprzętu do wiercenia otworów w ziemi). W przypadku powietrznej pompy ciepła nie ma takiej konieczności – koszty montażu pompy ciepła tego typu są więc zauważalnie mniejsze.

Jak wygląda montaż pompy ciepła? Wszystkie niezbędne kroki opisane są poniżej.

Obliczenie zapotrzebowania na energię cieplną danego budynku przy pompie ciepła

Na samym początku należy zadbać o odpowiedni projekt instalacji, którego głównym celem jest dopasowanie pompy ciepła zarówno do wymogów konkretnego budynku, jak i potrzeb samego użytkownika. Zaprojektowanie i uruchomienie systemu grzewczego wyposażonego w pompę ciepła poprzedzone jest zwykle dwoma etapami.

Należą do nich: wykonanie projektu układu ogrzewania płaszczyznowego, np. podłogówki (instalacja ta doskonale sprawdza się w przypadku najczęściej wybieranych niskotemperaturowych pomp ciepła) oraz ustalenie zapotrzebowania domu na energię cieplną. Analizy wykonywane są na podstawie temperatury zewnętrznej uzależnionej od lokalizacji budynku i temperatury wewnątrz pomieszczeń. Bardzo ważny jest również współczynnik przenikania ciepła, informujący o przenikaniu ciepła przez przegrody termiczne.

Dobór pompy ciepła

Jeśli pompa ciepła ma zapewnić oczekiwany poziom komfortu cieplnego, powinna być właściwie dobrana i odpowiednio zamontowana. Kluczowe są więc następujące kwestie:

• typ i wielkość pompy ciepła (pompy ciepła typu split czy monoblok? gruntowa czy powietrzna pompa ciepła?),
• określenie wymaganej mocy pompy ciepła bazując na zapotrzebowaniu konkretnego domu,
• wyznaczenie miejsca na montaż pompy ciepła,
• dobranie systemu pracy pompy ciepła oraz elementów peryferyjnych.

Podłączenie pompy ciepła – wybór miejsca montażu

Układ pompy ciepła z jednostką zewnętrzną nie może znaleźć się w przypadkowym miejscu. Warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach dotyczących montażu zewnętrznego modułu:

• odpowiednia odległość między pompą ciepła a ścianą budynku (< 30 cm), aby zapewnić swobodny przepływ powietrza,
• w przypadku pomp ciepła typu split jednostka zewnętrzna powinna znaleźć się jak najbliżej jednostki wewnętrznej, która montowana jest w budynku (w ten sposób zachowana zostanie wysoka efektywność czynnika chłodniczego),
• moduł zewnętrzny można postawić na betonowym cokole lub specjalnej konstrukcji wsporczej z zachowaniem odpowiedniej wysokości nad podłożem (zabezpieczenie przed gwałtownymi opadami śniegu, które mogłyby zablokować wentylatory pompy ciepła),

Z kolei jednostka wewnętrzna powinna zostać zamontowana w pomieszczeniu suchym, o optymalnej temperaturze i wentylacji. Dostęp do niej musi być swobodny, co jest szczególnie istotne pod kątem przeprowadzania koniecznych prac serwisowych. Polecanym rozwiązaniem jest montaż modułu na ścianie domu, przy której ma się pojawić jednostka zewnętrzna (ewentualnie w jej bliskim sąsiedztwie). Najczęściej urządzenie montuje się metodą wiercenia obrotowo udarowego.

Sprawdź też: Jaka pompa ciepła do domu 150m2?

Załatwienie formalności urzędowych w kwestii instalacji centralnego ogrzewania

Powietrzne pompy ciepła wymagają dopełnienia kilku formalności dotyczących montażu. W przypadku typu split konieczne jest wyrobienie tzw. karty produktu oraz przeprowadzanie regularnych kontroli szczelności (dotyczy urządzeń typu split o pojemności układu chłodniczego > 5 kg). Z kolei montaż pompy ciepła typu monoblok nie wymaga posiadania przez instalatora uprawnień F-gazowych.

Nieco inaczej wygląda to w przypadku pomp ciepła gruntowych. Instalacja wymiennika pionowego, która wiąże się z dużą ingerencją w podłoże działki, wymaga przedstawienia staroście planu robót geologicznych. Do 6 miesięcy od momentu zakończenia prac należy również przedstawić odpowiednią dokumentację właściwemu organowi administracji geologicznej.

Montaż pompy ciepła wraz z pozostałymi urządzenia wchodzącymi w skład instalacji

W tym momencie zaczyna się faktyczny montaż pompy ciepła. Konieczne jest połączenie urządzenia z instalacjami – systemem centralnego ogrzewania, zasobnikiem c.w.u., magazynem wody grzewczej i armaturą, m.in. z pompami obiegowymi, zaworami, rurociągami. Należy również rozmieścić czujniki temperatury (to elementy niezbędne do właściwej pracy automatyki zarządzania pompą ciepła) oraz odpowiednio skonfigurować sterownik.

Warto pamiętać, że w przypadku powietrznej pompy ciepła typu split na etapie montażu (konkretnie podczas łączenia jednostki zewnętrznej i wewnętrznej za pomocą przyłączy chłodniczych) należy wykonać test szczelności układu pompy ciepła. Do systemu wprowadzany jest azot, którego ciśnienie dochodzi do 30, maksimum 40 barów. Próba szczelności połączenia nie powinna trwać krócej niż 40 minut.

Pierwsze uruchomienie pompy ciepła, wykonanie testów sprawności urządzenia

Pierwsze włączenie pompy ciepła wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Trzeba bowiem sprawdzić pracę nie tylko samego urządzenia, ale również dolnego i górnego źródła ciepła. Wstępne uruchomienie pompy pozwala również przetestować dodatkowe funkcje, takie jak chłodzenie czy podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Ważne jest, by te działania zostały przeprowadzone przez profesjonalnego instalatora, serwis fabryczny lub inny podmiot specjalizujący się w montażu i konserwacji pomp ciepła. Zalecamy też zainstalować czujnik temperatury komfortu, aby mieć większą kontrolę nad systemem.

Może Cię zainteresować też: Jak wybrać dobrego wykonawcę do instalacji pompy ciepła?

Ile kosztuje montaż pompy ciepła?

Czy samodzielny montaż pompy ciepła jest możliwy? Teoretycznie tak, choć wiąże się z wieloma wyzwaniami praktycznie na każdym etapie montażu – od projektowania, przez ewentualne roboty wiertnicze, kończąc na podłączeniu poszczególnych elementów układu i ich konfiguracji. Co więcej, w wielu przypadkach montaż pompy ciepła na własną rękę dyskwalifikuje z programu dofinansowań.

Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem będzie więc skorzystanie z pomocy specjalistów, aby mogli poprawnie wykonać instalację centralnego ogrzewania. Jaki jest koszt montażu pompy ciepła? Uśrednione ceny prezentują się następująco:

• w przypadku powietrznej pompy ciepła – od ok. 20 do 45 tys. zł,
• pompa ciepła gruntowa – od ok. 30 do 80 tys. zł.

Pompa ciepła gruntowa, choć uważana jest za rozwiązanie bardziej wydajne, nie jest wybierana tak często, jak pompa powietrzna – właśnie ze względy na wyższe ceny montażu pomp ciepła. Pamiętaj, aby dobrze zapoznać się z opiniami danego producenta pomp ciepła, aby mieć pewność, że dokonujesz właściwego wyboru. Warto też zauważyć, że niektóre programy dotacyjne stawiają pewne wymagania np w przypadku „Moje Ciepło”, budynek musi spełniać standardy budownictwa energooszczędnego.